بر این اساس توافق درهرصورت موجب برداشته شدن تحریمهای اصلی نیست و چه متن مشترک ظریف و موگرینی چه متن بیانیهٔ مطبوعاتی آمریکا محور قرار گیرد، نشاندهندهٔ دادن امتیازات بیشمار از طرف ایرانی بهصورت دقیق، عینی و زمانمند، برگشتناپذیر و برداشتن تحریمهای اصلی و شکستن ساختار اصلی تحریم که علت اصلی مذاکرات بوده به تحقق نخواهد پیوست.
بسم الله الرحمن الرحیم
اشاره: این متن برای روزنامه شهرآرا در روزهای ابتدایی صدور توافق لوزان منتشر شد.
با پایان یافتن مذاکرات لوزان وجود ۳ متن در مورد توافق حاشیه ایجاد کرده است.
متن اول که ارسالی غیررسمی وزارت خارجه به خبرگزاریهاست و نیم ساعت قبل از کنفرانس خبری ظریف و موگرینی منتشر شد. ابتدا در سایت وزارت خارجه نیز منتشر شد، اما سپس برداشته شد، ظریف هم ضمنی تأیید کرد که این متن را دوستان وی منتشر کردهاند.
متن دوم متن قرائت شده به وسیلهٔ ظریف و موگرینی است که تفاوتهای اندکی با یکدیگر دارند.
متن سوم متنی بود که بلافاصله بعد از توافق به عنوان پارامترهای توافق از جانب دولت آمریکا رسماً روی سایت دولت و کاخ سفید قرار گرفت.
متن اول ادعاهایی از این دست دارد: هیچ یک از تاسیسات و فعالیتهای مرتبط هسته ای متوقف، تعطیل و یا تعلیق نمیشود… ایران مراحل آغاز و تکمیل فرایند تحقیق و توسعه سانتریفیوژهاینسل ۴، ۵، ۶ و هشت را در طول دوره زمانی ۱۰ ساله برنامه جامع اقدام مشترک ادامه خواهد داد… نیمی از تاسیسات فردو با همکاری برخی از کشورهای (۱+۵) به انجام تحقیقات پیشرفته هستهای و تولید ایزوتوپهای پایدار که مصارف مهمی در صنعت، کشاورزی و پزشکی دارد، اختصاص پیدا میکند…. در باز طراحی راکتور ضمن کاهش میزان تولیدی پلوتونیوم، کارآیی راکتور اراک به میزان قابل توجهی افزایش پیدا خواهد کرد. و از همه مهمتر تمامی قطعنامههای شورای امنیت لغو خواهد شد و همه تحریمهای اقتصادی و مالی چندجانبه اروپا و یکجانبه امریکا از جمله تحریمهای مالی، بانکی، بیمه، سرمایه گذاری و تمامی خدمات مرتبط با آنها در حوزههای مختلف از جمله نفت، گاز، پتروشیمی وخودور سازی فوراً لغو خواهند شد. همچنین تحریمها علیه اشخاص حقیقی و حقوقی، سازمانها، نهادهای دولتی و خصوصی تحت تحریمهای مرتبط هسته ای ایران از جمله؛ بانک مرکزی، سایر مؤسسات مالی و بانکی، سوئیفت، کشتیرانی و هواپیمایی جمهوری اسلامی، کشتیرانی نفت بهطور همهجانبه فوراً برداشته خواهند شد.
متن دوم بر اساس ترجمهٔ ظریف چنین ادعاهایی دارد: اتحادیه اروپایی، اعمال تحریمهای اقتصادی و مالی مرتبط با هستهای خود را خاتمه خواهد داد و ایالاتمتحده نیز اجرای تحریمهای مالی و اقتصادی ثانویهٔ مرتبط با هستهای را، همزمان با اجرای تعهدات عمدهٔ هستهای ایران بهنحویکه توسط آژانس بینالمللی انرژی اتمی راستی آزمایی شود، متوقف خواهد کرد.
اما متن سوم دادههایی عینی و کمی دربارهٔ محدودیتهای ۱۰، ۱۵، ۲۵ ساله و مادامالعمر در باب صنعت هستهای ایران، کاهش ذخیرهٔ اورانیوم ایران از ۱۰ تن به ۳۰۰ کیلوگرم، تحقیقاتی شدن فردو به معنای استفادهٔ غیرصنعتی و پایان غنیسازی در آن با چرخش دکوری تعدادی سانتریفیوژ بدون تزریق گاز، بازطراحی اراک و تبدیل آن به رآکتور تحقیقاتی صرف، پذیرش پروتکل الحاقی و نظارتهای شدید فرا پروتکلی همچنین رسیدگی و نظارت جدی بحث ابعاد احتمالی نظامی به معنای باز بودن دست طرف مقابل برای گشتن هر نقطهٔ درخواست از جمله مراکز نظامی کشور است و در مقابل در ضلع تحریمها از برداشته شدن تحریمهای هستهای، بقای ساختار تحریمهای ایالات متحده و تعلیق بخشی از آنها، برداشته شدن تحریمهای اتحادیه اروپا و صدور قطعنامه برای تحریمهای هستهای سازمان ملل که مستلزم اجرای به تعهدات و در صورت عدم آن بازگشت همهٔ آنها باشد.
متن اول از چند منظر زیرسوال است: با توجه به تاکید متن دوم که متن رسمی است و خود توافق ژنو که محور این توافق است تنها تحریمهای هستهای برداشته میشود که تحریمهای اصلی نظیر بانکی، نفتی، سوییفت و… (به جز فروش نفت ایران) که مربوط به کنگرهٔ آمریکاست جزو آنها نیست و بر أساس قانون جامع تحریم ایران چند منظوره است یعنی حقوق بشر، حمایت از مقاومت اسلامی (تروریسم) و بحثهای موشکی را شامل میشود. پس یا با واقعیت تحریمهای هستهای منطبق نیست یا به معنای این است که تیم مذاکره کننده خارج از چارچوب هستهای که حق مذاکره نداشته مذاکره کرده که در هر دو صورت این متن فاقد ارزش به حساب خواهد آمد.
متن سوم از جانب آمریکا به عنوان بیانیهٔ مطبوعاتی توافق ذکر شده نه fact sheet (که در توافق ژنو از منظر آمریکا توافق را تفسیر کرده بود و ضمن تکذیب آن از جانب طرف ایرانی اکثریت قریب به اتفاق مفاد آن اجرا شد) از جانب ایران هم بهصورت رسمی کل یا بخشی از ان تکذیب نشده است، لذا از نظر حقوقی میتواند معتبر باشد و تجربه دور مقدماتی علیرغم تکذیب طرف ایرانی نشان داده باید آن را بهصورت جدی مورد ارزیابی قرار داد.
متن دوم هم دربردارندهٔ کلیاتی است که از به محدودیت برداشته شدن تحریمها به هستهای ی برداشته میشود و
سخن میگوید، که طبیعتاً چنانکه گفتیم مستلزم بقای سازمان اصلی تحریم است. یعنی حتی اگر متن سوم را بر أساس ادعای توییتری-فیسبوکی مقامات وزارت خارجه نپذیریم متن دوم مستلزم بقای سازمان اصلی تحریم است.
بر این اساس توافق درهرصورت موجب برداشته شدن تحریمهای اصلی نیست و چه متن مشترک ظریف و موگرینی چه متن بیانیهٔ مطبوعاتی آمریکا محور قرار گیرد، نشاندهندهٔ دادن امتیازات بیشمار از طرف ایرانی بهصورت دقیق، عینی و زمانمند، برگشتناپذیر و برداشتن تحریمهای اصلی و شکستن ساختار اصلی تحریم که علت اصلی مذاکرات بوده به تحقق نخواهد پیوست.