در مورد انواع مختلف تحریم‌های تجاری و مالی و اطلاعاتی که دشمن در مورد ما اعمال می‌کند، سخن بسیار گفته شده است. اما در این چارچوب هر یک از آحاد جامعه باید ناظر به جایگاه و شیوهٔ نقش آفرینی‌شان در این جهاد اقتصادی بیاندیشند. به تعبیر امام خامنه‌ای: «شرط اوّلِ جهاد این است که در آن، تلاش و کوشش باشد و شرط دومش اینکه، در مقابل دشمن صورت گیرد»
بسم الله الرحمن الرحیم
اشاره: این یادداشت حاصل جلسه با تشکل دانشجویی قسط دانشگاه صنعتی شاهرود در اردیبهشت ۹۱ بود که در ماه خرداد به صورت یادداشتی در یکی از نشریات دانشجویی دانشگاه امام خمینی قزوین منتشر شد و اکنون با تغییراتی منتشر می شود.
تحریم‌ها و اقتصاد مقاومتی و تولید ملی
در مورد انواع مختلف تحریم‌های تجاری و مالی و اطلاعاتی که دشمن در مورد ما اعمال می‌کند، سخن بسیار گفته شده است. اما در این چارچوب هر یک از آحاد جامعه باید ناظر به جایگاه و شیوهٔ نقش آفرینی‌شان در این جهاد اقتصادی بیاندیشند. به تعبیر امام خامنه‌ای: «شرط اوّلِ جهاد این است که در آن، تلاش و کوشش باشد و شرط دومش اینکه، در مقابل دشمن صورت گیرد». (بیانات در جمع فرماندهان لشکر ۲۷ محمّد رسول اللّه (ص) ۲۰/ ۰۳/ ۱۳۷۵)
راهکارهای مختلفی برای دور زدن هر سه گونهٔ تحریم در کوتاه مدت مطرح شده است. اما تحریم باید برای ما فرصت باشد، نه اینکه صرفاً با جاخالی دادن از آن عبور کرد. دور زدن تحریم‌ها برای کوتاه مدت موثر است، در میان مدت و دراز مدت نه قابل تداوم است، نه مطلوب. لذا باید به اصل شدن خودکفایی و نه صرف دور زدن تحریم‌ها پرداخت و لذا «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایهٔ ایرانی» اهمیت می‌یابد. پس لازم است با ادبیات دانشجویی و مردمی، به کار عینی قابل فهم و پیگیری برای تشکل‌های دانشجویی و مردمی و رسانه‌ها رسید، وگرنه تولید ملی نیز مثل سایر آرمان‌ها در بعضی کارهای کلیشه‌ای بخش‌هایی از دیوان سالاری محدود می‌ماند. برای این کار، می‌توان به بررسی ابعاد تولید ملی در قالب صحبت با اساتید، کار‌شناسان، اتاق‌های فکر، فعالان عرصهٔ صنعت پرداخت. در کف مجموعه‌های مردمی و دانشجویی و رسانه‌ای چه در مرکز و چه در شهرستان‌های مختلف نیز باید با انتخاب موضوعات اصلی مرتبط با محوریت مسائل تولید در هر منطقه، شهر یا استان و حتی المقدور به صورت تخصصی همت گماشت. یعنی بسیج دانشجویی دانشکدهٔ صنعت نفت آبادان باید مسائل بالادستی و پایین دستی صنعت نفت را در مناطق نفت‌خیز جنوب، پیگیری کند، سایت خبری بازخوانی جنوب کرمان باید به مسئلهٔ پیاز جیرفت بپردازد، بسیج دانشجویی دانشکدهٔ کشاورزی دانشگاه آزاد دزفول مسائل کشاورزی خوزستان را پیگیری کند، مجمع مطالبهٔ مردمی مشهد مقدس به مشکلات تولید شهر بپردازد و….. ذکر وظایف متعدد بیان‌گر بخشی از ابعاد مختلف ممکن برای ورود به این مسئله است، و هر تشکل بسته به ظرفیت‌ها و شرایط تخصصی و منطقه‌ای یا ملی خاص خود باید به این مسئله ورود کند، فلذا ذکر عرصه‌های مختلف نباید موجب سرگردانی تشکل‌ها شود.
وظایف اصلی تشکل‌ها حول تولید ملی
لذا وظایف اصلی تشکل‌ها در تولید ملی را می‌توان در دسته‌های زیر دسته بندی کرد:
فرهنگ سازی:
- مصرف کالای داخلی با دو محور اصلاح الگوی مصرف و استفاده از تولید داخلی با مخاطب دانشجو، مردم، رسانه، نخبگان و مسئولین و افکار عمومی بین‌المللی قابل پیگیری است. کارهایی از جنس دادن الگوی مصرفی جایگزین که مثلاً در دانشگاه این‌گونه کالاهای داخلی را از خودکار و نوشابه تا لوازم صوتی تصویری و…. را می‌توان استفاده کرد. درآوردن یا پیگیری تحقق چنین حرکت‌هایی در رسانه‌ها (روزنامه‌ها و مجلات و سایت‌های محلی، و در رأس همه صدا و سیما در واحدهای استانی و سطح ملی)، پیگیری موارد مهم عدم استفاده از تولید داخل از مسئولین. پیگیری یک سری افراد مؤثر بر فرهنگ عمومی مثلاً مرکز رسیدگی به امور مساجد، مداح‌ها، ائمه جمعه که می‌تواند با ارسال مطلب برای آن‌ها صورت بپذیرد. نیز انجام حرکت‌های نمادینی که حاکی از شور و نشاط داخلی برای استفاده از تولید ملی برای مخاطب خارجی نیز قابل بررسی است، مثلاً برگزاری جشنواره یا درست کردن سایت‌های انگلیسی و عربی و سایر زبان‌های خارجی که نشان دهندهٔ کالاهای جایگزین شده و حتی آمارهای آن باشد، یا حرکت‌های میدانی برای نمایش عزم ملی برای حذف و جایگزینی بعضی محصولات.
- باید توجه کرد، کالاهای صهیونیستی متهمان ردیف اول برای اخراج از کشور هستند. که در چنین شرایطی دست گذاشتن روی آن‌ها مؤثر‌تر است.
- طبیعتاً در کل این حرکت و این مورد خاص ابتدا باید بر کالاهای مصرفی و لوکس که جایگزین داخلی دارد، یا حذف آن‌ها خانوار را با مشکل جدی رو به رو نمی‌سازد، تمرکز کرد. گام اول با ممنوعیت بعضی کالاهای لوکس برداشته شد، که باید تسری یابد.
- نکتهٔ مهم در اینجا این است که باید به وظیفهٔ جدای هر کس در این حرکت تمرکز کرد. وظیفهٔ وزیر، سیاست گذاری تنبیهی و تشویقی است، وظیفهٔ امام جمعه تقدیر از تولید گران نمونهٔ استان، وظیفهٔ تشکل دانشجویی پیگیری و…. همه باید در جبههٔ اقتصادی انقلاب نقش منحصر به فرد خویش را بازی کنند.
مبارزه با اسراف و مصرف گرایی و ترجیح کالاى خارجى بر کالاى ساخت داخل که در بعضی موارد به تعبیر رهبر معظم انقلاب، احتیاج به تحقیق و یا نشست‌های علمی و آزاداندیشی و… دارد. (دیدار دانشگاهیان سمنان ۱۳۸۵/۰۸/۱۸) - «ترویج و تقویت فرهنگ کار، تولید، کارآفرینی و استفاده از تولیدات داخلی به عنوان ارزش اسلامی و ملی با بهره‌گیری از نظام آموزشی و تبلیغی کشور» (۹۰/۰۴/۲۸ ابلاغ سیاست‌های کلی اشتغال) و کار ویژهٔ اصلی تشکل‌ها مطالبه از نظام آموزشی و تبلیغی کشور است.
- وجدان کاری و اصلاح و کیفیت تولید با محوریت تولیدگر داخلی که ممکن است بخش عمده‌ای از آن به واسطهٔ رسانه انجام بگیرد. پیگیری نوآورى و ابتکار و زیبائى و ضرورت اشباع حس زیبایی‌شناختی مصرف کننده نیز جزو موارد مهم است که امام خامنه‌ای ۱۳۸۹/۰۶/۱۶ در دیدار جمعی از کارآفرینان سراسر کشور به آن اشاره کردند. کارهایی از جنس تقدیر از بهترین تولیدکننده‌های استانی و حوزه‌های تخصصی و اعتراض به شرکت‌ها و تولیدکنندگان بی‌کیفیت به صورت استانی و تخصصی جزو کارهای قابل انجام است، مثلاً بررسی عوامل ضعف کیفیت یک محصول خاص در یک استان خاص با حضور کار‌شناسان و تولیدگران آن عرصه، که حتی می‌تواند با کارهای هنری نظیر اهدای تندیس بلورین بد‌ترین و بهترین تولیدگران یا نهادهای مربوط صورت بگیرد. البته باید توجه شود چشم طمع صاحبان کالاهای بی‌کیفیت را به تشکل‌های دانشجویی باز نکند. (به عنوان نمونه عینی، یک سال که فعالان دانشجویی در حال تکثیر اطلاعات کالاهای صهیونیستی بودند، یک شرکت لبنی با تماس با آن‌ها و بعد از شنیدن جواب منفی با تلاش مستقل، تلاش کرد رقیب خود را به عنوان کالای صهیونیستی معرفی کند.)
- استخراج حرکت‌های علما برای استقلال و تولید ملی (سخنرانى امام خامنه‌ای در دیدار با جمعى از روحانیون، ائمه ى جماعات و وعاظ ۱۳۷۰/۱۲/۱۴) مثل شرکت اسلامیه حاج آقا نور الله و…. مواردی است که هم در فعال کردن روحانیت هم در نشان دادن عرصه‌ها و امکان حضور مردم می‌تواند نقش آفرین باشد. برگزاری نمایشگاه‌های تولیدات خوب داخلی که ناظر به زندگی مردم است، مثل لوازم التحریر که حتی گونه‌های انقلابی مثل دفا‌تر ایام دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب (راه) یا دفا‌تر ثنا و ثمین موسسهٔ خیبر در مورد آن‌ها وجود دارد، و می‌تواند در حوزه‌های مختلف دیکری که با زندگی مردم مربوط است انجام شود.
- دادن الگو:یک راهکار که هم می‌تواند از مسئولین و اساتید و رسانه‌ها پیگیری شود، هم تشکل‌های دانشجویی و مردمی می‌توانند مستقلاً وارد عمل شوند، ارائهٔ الگو هم به تولیدکننده و هم به مردم به ویژه در حوزهٔ الگوی مصرف است. یعنی می‌توان به مردم آموزش داد چگونه می‌شود سبد مصرفی و میزان هزینه‌ها و خرید‌هایشان را تنظیم کنند. حتی می‌توان اساتید و کار‌شناسان را به کار گرفت. (وظیفهٔ تشکل‌ها انجام این کار نیست و می‌توانند با برگزاری جلساتی صرفاً زمینهٔ تحقق آن را فراهم کنند. یا بعضی موارد را در ارتباط با محیط‌های مردمی نشر کنند.)
کار روی حمایت از تولید:
- پی گیری و نقد سیاست‌های صنعتی کشور نظیر استراتژی توسعهٔ صنعتی کشور و پیگیری حمایت از صنایع اولویت‌دار (با محوریت دانشکده‌هایی مثل مدیریت، اقتصاد و….)
- مواردی مثل فراهم ساختن امنیت غذایى و خودکفایى در کالاهاى اساسى، بهوسیلهى افزایش تولید داخلى بهویژه در زمینه‌ى کشاورزى (ابلاغیه سیاست‌هاى کلى برنامه‌ى پنجساله‌ى سوم از جانب مقام معظم رهبری ۱۳۷۸/۰۲/۳۰) نیز قطعاً در اولویت قرار دارد.
- روشن کردن و مطالبهٔ عمومی کردن شفافیت اطلاعاتی و آمار و ارقام مورد نیاز صنعت گران و معرفی فرصت‌هاى سرمایه‌گذارى کشور به بخش خصوصى و جلوگیری از محصور بودن و محدود بودن اطلاعات به بعضى از افراد، بدون بعضى دیگر (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار فعالان بخش‌هاى اقتصادى کشور ۱۳۹۰/۰۵/۲۶)
- پیگیری اصلاح آیین نامهٔ بودجه‌های دانشگاه‌ها و ارتقای اساتید بر مبنای انجام پروژه‌های صنعتی و تجاری‌سازی پژوهش‌های دانشگاهی در سطح کلان و در سطح متوسط، پیگیری چگونگی رابطه و عوامل و موانع هر دانشگاه و یا استادهای فنی و مدیریت و رشته‌ای مربوطه با صنعت و موسسه‌های تحقیقاتی مرتبط، جزو مواردی است که می‌تواند دانشگاه به دانشگاه صورت بپذیرد. عوامل جلوگیری کننده از آن در قالب کرسی‌های آزاداندیشی و میزگرد و بیانیه و نامهٔ سرگشاده و…. قابل پیگیری است.
- مقابله با محور شدن دانشجوی پولی در تأمین مالی دانشگاه‌ها – که جزو مهم‌ترین استراتژی‌های فرار از رابطهٔ صنعت و دانشگاه برای وزارت علوم و دانشگاه است- جزو مواردی است که در طول دو دههٔ گذشته جزو مطالبات جدی جنبش دانشجویی بوده است و قابلیت پیگیری جدی دارد. و راه مهمی در تحقق چرخهٔ علمی کامل و به هم پیوسته زنجیره‌وار از تولید اندیشه‌ى علمى و ایده‌ى علمى، تا تشکیل یک مجموعه‌ى ذهنىِ علمى، تا آمدن به میدان فناورى و صنعت، تا آمدن به بازار و تبدیل به محصول است. (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار نخبگان جوان۱۳۸۹/۰۷/۱۴)
- پی گیری احیای زیرساخت‌های تولید (نظیر احیای مراتع برای دامداری، برق و گاز و حمل‌و‌نقل برای صنعت و….) و پیگیری رشد ترانزیت کالا از کشور با محوریت کشورهای همسایه (با ایجاد زیر ساخت‌های لازم و مشخصاً بهبود بهره‌وری و احداث خطوط ریلی جدید جزو این موارد است، که باید از دولت و مشخصاً راه آهن جمهوری اسلامی مورد مطالبه قرار گیرد).
- قرار دادن بازرگانی کشور در خدمت ترویج تولیدات داخلی (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار مسئولان وزارتخانههای صنایع و بازرگانی ۱۳۸۰/۰۴/۱۰) از موارد مورد مطالبهٔ مقام عظمای ولایت است که باید محور مطالبات از دولت و وزارت صنعت و معدن و تجارت قرار بگیرد.
- نوآوری در برابر نظریات موجود برای پیشرفت اقتصادی (بیانات امام خامنه‌ای در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی ۱۳۸۷/۰۱/۰۱) شرط لازمی است که اهمیت توجه به کرسی‌های نظریه‌پردازی و آزاد اندیشی را در این حوزه دو چندان می‌کند.
- پیگیری اجراى کامل سیاست‌هاى حمایتى از بخش تولید مثل دادن سهم بخش تولید به خصوص بنگاه‌هاى صدمه خورده از تحریم از جانب وزارت اقتصاد و وزارت صنعت و معدن و تجارت (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار فعالان بخش‌هاى اقتصادى کشور ۱۳۹۰/۰۵/۲۶)
- مطالبه از صادرکنندگان و مسئولین صادرات برای به وقت رسیدن، استحکام و دوام و زیبائى و تنوع و تطور لازم به تناسب پیشرفت زمان در محصول (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار فعالان بخش‌هاى اقتصادى کشور ۱۳۹۰/۰۵/۲۶) که می‌تواند به صورت تخصصی و منطقه‌ای با بررسی محصولات صادراتی در رشتهٔ مربوطه در دانشگاه در جلسات و کرسی‌های آزادفکری صورت بپذیرد.
- پیگیری تشویق تولیدکنندگان یا آدم‌های خلاق خوب هر منطقه از طرف نهادهای رسمی، امامان جمعه و جماعت، دانشگاه‌ها و….
- پیگیری توسعه‌ى مهارت‌ها از طریق توسعهٔ هنرستان‌هاى فنى و صنعتى، و دانشگاه‌هاى علمى‌کاربردى، و آموزشکده‌هاى فنى‌حرفه‌اى از وزارت علوم و آموزش و پرورش (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار جمعی از کارآفرینان سراسر کشور ۱۳۸۹/۰۶/۱۶)
- برگزاری همایش و کرسی آزاداندیشی و چاپ نشریهٔ تخصصی برای موضوعات تولیدی که احتیاج به تخقیق دارد به صورت نمونه بخش‌هاى فنى، حقوقى و اقتصادى در حوزه‌هایی مثل حقوق نفت و گاز، اقتصاد نفت و گاز. (۱۳۹۰/۰۱/۰۸بیانات در جمع مردم و کارکنان صنعت نفت عسلویه)
- پیگیری اقدامات مویدی نظیر یکپارچه‌سازی زمین‌های کشاورزی، کم‌کردن هزینهٔ تولید با مدرن‌سازی ابزار آلات و پیشبرد طرح‌ها با نگاه علمی در قالب پرسش از مسئولان مرتبط در وزارت جهاد کشاورزی و صنعت و معدن و تجارت (۱۳۹۰/۰۲/۰۵دیدار اعضای کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس با رهبر انقلاب)
- پیگیری وضعیت صندوق توسعهٔ ملی از دولت بر اساسس مصوب برنامهٔ پنجم توسعه در مورد واریز بیست درصد درآمد نفت به آن (۱۳۹۰/۱۲/۲۲ بازدید رهبر انقلاب از پژوهشگاه وزارت نفت)
- پیگیری صنعتى کردن کشاورزى و باغدارى، راه‌اندازی و تقویت صنایع تبدیلى و تکمیلى و سردخانه و…. (در دسترس خود باغدار و کشاورز)، ساختارسازى براى توزیع و بازرگانى (نظم عاقلانه و مدبرانه یافتن کیفیت بازرگانى محصولات و دادوستد، تجارت داخلى‌شان، بعد مسئله‌ى صادرات و تجارت خارجى) از وزارتخانههای جهاد کشاورزی، صنعت و معدن و تجارت و کمیسیون کشاورزی مجلس برای تخصیص اعتبارات و نظارت در سطح ملی و هم چنین پیگیری از مسئولین امر در سطح منطقه‌ای و استانی (۱۳۹۱/۰۷/۲۵بیانات رهبر انقلاب در اجتماع نخبگان و مسئولان استان خراسان شمالى)
- پیگیری امکانات و شرایط لازم گردشگردی در استان‌ها و مناطق مختلف (۱۳۹۱/۰۷/۲۶ تشکیل جلسهٔ هیأت وزیران در حضور رهبر انقلاب) از دولت، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و استانداری‌ها و توجه به استفاده از ظرفیت‌های تولیدی هر منطقه برای تامین نیازهای گردشگران به ویزه در حوزهٔ کشاورزی و باغداری (به صورت نمونه برای تامین تغذیهٔ زائران راهیان نور و حرم رضوی)
کار روی موانع تولید:
- واردات به عنوان یکی از مهم‌ترین موانع اصلی تولید است. مطالبهٔ تنظیم سیاست تعدیل بازرگانی کشور با اولویت یافتن رشد و قوام گرفتن صنعت داخلی به فراوانی و ارزانی (بیانات امام خامنه‌ای در بازدید از توانمندی‌هاى صنعت خودروسازى ۱۳۸۹/۰۱/۰۹)، مدیریت واردات و حلّ موانع قانونی جلوی این مدیریت (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار کارگزاران نظام ۱۳۸۹/۰۵/۲۷) یکی از موارد مهم است، که قابلیت نقش‌آفرینی زیادی برای تشکل‌های دانشجویی و مردمی و رسانه‌ها دارد.
- مطالبهٔ قطع و مدیریت واردات در مواردی که تولید داخلی با کیفیت هست (مزیت‌های تولیدی صنعتی و کشاورزی) با محوریت عرصه‌هایی مثل واردات زراعى و باغى (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت ۱۳۹۰/۰۶/۰۶)
- مطالبهٔ مدیریت واردات و تغییر مبدأ آن‌ها از کشورهایی که روابط یا موضع خصمانه نسبت به کشور دارند، مثل اتحادیهٔ اروپا با محوریت کالاهاى لوکس و تجمّلاتى (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار کارگران و معلمان ۱۳۷۶/۰۲/۱۰) که آمارهای تکان‌دهنده مثل ثبت بالغ بر ۱۲۶ هزار درخواست در مورد ۱۲ هزار کالا از اتحادیهٔ اروپا جزو مواردی است که جای مطالبه و پیگیری دارد. مبدأ بسیاری از واردات کشور به راحتی به کشورهای غیر متخاصم قابل تغییر است. مثلاً چه اولویتی دارد که ما به جای کشورهای آسیایی همجوار از آمریکا غله وارد کنیم؟
- پاسخ‌گویی و نفی توهّماتی مثل انجام واردات داخلی برای ارتقاء کیفیت تولیدکننده داخلی با توجه به نشان دادن وضعیت گذشته و تجارب کشورهای دیگر با محوریت مخاطب قرار دادن مسئولین و رسانه‌ها (بیانات امام خامنه‌ای در بازدید از توانمندی‌هاى صنعت خودروسازى ۱۳۸۹/۰۱/۰۹) در قالب کرسی‌های آزاد فکری و همایش‌ها و…..
- پیگیری اعمال ممنوعیت بر تبلیغات کالاهای خارجی مثل اجرایی شدن مصوبهٔ شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی در این زمینه و پیگیری تصویب قوانین مرتبط با این ابلاغ درمجلس شورای اسلامی و سایر نهادهای کشور جزو مواردی است که در همه جای کشور قابلیت پیگیری دارد. و حتی می‌توان به صورت موردی نیز به این موارد شهرداری‌ها، نهادهای دولتی و سایر ادارات مربوطه در شهرستان‌ها را مخاطب قرار داد.
- پیگیری وضع مالیات بر مصرف کالاهای خارجی و وضع مالیات‌های سنگین بر واردکنندگان کالاهای دارای مشابه داخلی، و توزیع کنندگان کالاهای خارجی و بالا بردن هزینه‌های دلالی کالاهای خارجی، از دولت و مجلس و سامازن امور مالیاتی جزو مواردی است که می‌تواند نقش موثری در این مورد ایفا کند.
- پیگیری وضعیت گمرک در کشور و مکانیزه شدن گمرک و پی گیری نحوهٔ اجرایی طرح‌هایی مثل شبنم برای بارکد خورد و قابل پیگیری شدن واردات و برنامه هدفمند برای افزایش تعرفه‌های گمرکی، جزو مواردی است که جای پای خالی جنبش دانشجویی در آن احساس می‌شود.
- بررسی و پیگیری موردی واردت اصلی کشور مثل شمش فولاد و آهن، برنج، ذرت دامی، ورق آهن، قطعات خودرو، کنجاله سویا، شکر خام، گوشت گوساله، روغن خام سویا، کک متالورژی، قطعات ال سی دی، قطعات خودروی سنگین، روغن پالم اولئین RBD، ماشین‌های سواری لوکس، لپ‌تاپ و…. و شرکت‌های وارد کنندهٔ اصلی
- مطالبهٔ اصلاح یا حذف آیین نامه‌ها و دیوان سالاری‌های مانع تولید و صادرات: این کار می‌تواند در قالب برگزاری نشست‌ها یا مشاوره گرفتن از اساتید و فعالان عرصهٔ صنعت صورت بپذیرد. این موارد نظیر قانون تجارت (مصوب ۱۳۰۷)، قانون‌های مرتبط با وضع مالیات و بیمهٔ کارکنان و قیمت ارز و… می‌تواند به عنوان اولویت‌های تقنینی در اختیارات نمایندگان مجلس قرار بگیرد و اجرای آن‌ها مورد مطالبه واقع شود.
- اصلاح قوانینی مثل قانون کار و قائل شدن بیمه برای حمایت از کارگر جزو مواردی است که باید محیط‌های مردمی و دانشجویی بدون سروصداهای ژورنالیستی بی‌توجه به حقایق بازار کار و سرمایه به بررسی آن بپردازند. نباید بعضی کارهای با مصرف رسانه‌ای مثل بالا بردن نامتوازن دستمزدهای کارگران، زمینهٔ افزایش بیکاری آنان را فراهم کند که بررسی این موارد نیازمند جلسات علمی با حضور نمایندگان کارفرمایان و کارگران و اساتید در دانشگاه است.
- پرهیز از پیچیدگی‌ها و تغییرات پیاپی قوانین و مقررات، جزو مواردی است که می‌توان با رجوع به صنعت گران و نمایندگان سابق مجلس به تاریخچه‌ای از آن‌ها و موانع مهم دست یافت و از مجلس و دولت مورد مطالبه قرار داد.
- بررسی درست و منسجم بودن سیاستگذارى‌ها مثل سیاست‌هاى اعلام شده در حوزه‌ى اصلاح الگوى مصرف، سیاست‌هاى کلى نظام ادارى، سیاست‌هاى کلى اشتغال و سیاست‌هاى اصل ۴۴ که باید با محوریت بررسی مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام با استفاده از نظر کار‌شناسان صورت بگیرد. و از سوی دیگر مطالبهٔ تنظیم و پیش بردن برنامه بر طبق این سیاست‌ها (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار فعالان بخش‌هاى اقتصادى کشور ۱۳۹۰/۰۵/۲۶) که باید از دولت و مشخصاً معاونت برنامه‌ریزی ریاست جمهوری و مجلس و به ویژه کمیسیون برنامه و بودجه و تلفیق و کمیسیون عمران و کمیسیون اقتصاد بازخواست کرد.
- پیگیری عوامل محدود کردن رجوع سرمایه به بازارهای غیر مولد با پیگیری اجرای کاداستر (طرح جامع تهیه نقشه‌های زمین و مسکن به صورت شهری و کشوری و جمع‌آوری اطلاعات هندسی و مالکیت زمین‌ها و مکانیزه نمودن اطلاعات املاک و اسناد موجود) و ساماندهی بازار مسکن از طریق مالیات با مواردی نظیر مالیات بر عایدی یا منفعت سرمایه CGT) مالیات بر افزایش ارزش ملک که فروشنده ملک، بین ۱۵ تا ۳۵ درصد مابه التفاوت قیمت خرید و قیمت فروش را مالیات می‌پردازد.) از نهادهای مربوط مثل دولت، قوه قضائیه و سازمان امور مالیاتی. و مطالبهٔ کاهش هزینهٔ فعالیت‌های تولیدی مثل کاهش مالیات کارهای تولیدی از همان نهاد‌ها.
- پیگیری عوامل ساختاری و قانونی و مدیریت دولتی مؤثّر بر عدم تأمین مالی به موقع بنگاه‌ها مثل بدهی‌های بالای دولت به بخش خصوصی، و طبق فرمایشات رهبر معظم انقلاب تقویت حمایت دستگاه‌ها و بانک‌ها از تولیدات داخلى، عدم تبعیض و بدحسابی در معاملاتى دستگاه دولتى با تولیدکننده‌ى داخلى نسبت به نوع تعامل با تولیدکننده‌های خارجی (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار جمعى از نخبگان ۱۳۹۰/۰۷/۱۳) جزو اولویت‌هاست، که بسیاری از آن‌ها قابلیت پیگیری در قالب جلسات دانشجویی و مطالبه از مسئولین دارد.
- خودتحریمی در قالب پیوستن بی‌برنامه به سازمان تجارت جهانى (بدون فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم) و هضم در یک اقتصاد بر‌تر بدون امکان رقابت (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار کارگزاران نظام ۱۳۸۲/۰۵/۱۵) و هم چنین قوانین بین المللی مانع تولید ملی مثل کپی‌رایت بین‌المللی. در قالب پذیرش مالکیت معنوی و حق مالکیت صنعتی بین المللی که علاوه بر برنامه‌ریزی دراز مدت احتیاج به ایجاد بعضی آمادگی‌های ساختاری دارد.
- خود تحریمی در قالب عدم کارکردن نهاد‌ها و بنگاه‌های کلان خصوصی و دولتی با یکدیگر به دلایل واهی.
- اعلام دفعی نیاز شرکت‌ها و عدم امکان تولید تجهیزات برای تولید کنندهٔ داخل و برنامه‌ریزی او برای پاسخ‌گویی به نیاز داخلی جزو این موارد است که در صورت اعلام نیاز در فرصت کافی مثلاً یک سال قبل از طرف نهاد‌ها (همان گونه که در کشور هند صورت می‌پذیرد)، تولید کنندهٔ داخلی فرصت رقابت با تولید کننده‌های خارجی می‌یابد. هم در استان‌ها و هم در سطح ملی و اجرایی می‌توان از دولت مطالبه کرد که نهاد‌ها را ملزم به چنین کاری کند، هم می‌توان از مجلس مطالبهٔ تصویب قانون یا اضافه کردن مواردی به قوانین مرتبط نظیر قانون حمایت از ساخت داخل یاد کرد که در این مورد الزام قانونی به وجود بیاید. هم چنین تشکل‌ها می‌توانند با استفاده از ظرفیت‌های تخصصی خود، با مشورت گیری از اساتید و فعالان صنعت با یافتن نیازهای کشور در هر حوزه با پشتوانهٔ علمی لازم و استفاده از ظرفیت‌هایی نهادی موجود مثل پشتوانه‌های حقوقی تشکل‌های ارزشی و معرفی ظرفیت‌های هر منطقه به کارافرینان و صنعتگران آن منطقه مبادرت ورزند.
- پیگیری اصلاح قانون «حداکثر استفاده از توان فنی و مهندسی، تولیدی و صنعتی و اجرایی کشور در اجرای پروژه‌ها و ایجاد تسهیلات به منظور صدور خدمات» و «قانون حمایت از تولید ملی».
- وضعیت قاچاق در کشور و پی گیری عملکرد نهادی مثل ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، که جزو مناطق ممنوعه‌ای است که باید با حضور جنبش دانشجویی و مردم شفاف شود.
- مقابله با مفاسد اقتصادی مسئلهٔ دیگری است که باید با پرهیز از مصداق زدگی با دست گذاشتن روی ساختارهای فسادزا به مطالبهٔ اصلاح آن‌ها که تأثیر مستقیم بر تولید ملی دارد، همت گماشت.
- پرونده‌های اخیر نظیر دانشگاه آزاد، اختلاس ۳۰۰۰۰ میلیارد تومانی با محوریت نظام بانکی و صنعت فولاد، پروندهٔ بیمه و….. مواردی است که باید با خروج از فاز سیاسی، با بررسی هر یک از این پرونده‌ها عوامل منتج به فساد در آن تببین شود و پی گیری برای اصلاح آن صورت بپذیرد. مثلاً در پروندهٔ اختلاس بزرگ، یکی از عوامل اصلی نبود سامانهٔ اطلاعاتی جامع بانکی که اختلاف تراز‌ها را در دو بانکی که ال سی‌ها باز و تنزیل شده‌اند، برای مدیران عالی به نمایش بگذارند می‌باشد.
- سیستم نظارتی یکی از موارد دیگر است. چهار رکن اصلی فساد یعنی فرصت‌های توسعه، زمین و مسکن، عدم شفافیت اطلاعاتی و بالا و پایین شدن نقدینگی و بازار سکه و ارز، جزو مواردی است که باید با نگاه یافتن ساختارهای معیوب مورد بررسی قرار گیرد. مثلاً باید مطالبهٔ ایجاد سامانهٔ اطلاعاتی جامع بانکی برای بانک‌ها و بانک مرکزی به صورت متمرکز در دستور کار تشکل‌های دانشجویی قرار بگیرد. وجود رانت در اعطای تسهیلات در پروندهٔ فساد بزرگ یکی از مواردی است که نشان از ضرورت مطالبهٔ شفافیت قوانین و اطلاعات و نحوهٔ واگذاری‌ها دارد.
- بررسی موانع بهبود فضای کسب و کار، که به صورت قانون در مجلس هم در حال پیگیری است، جزو مواردی است که قابلیت بحث و مطالبهٔ جدی دارد.
- بررسی وضعیت انتقال دانش فنی در پروژه‌های ملی و مطالبه از نهادهای اجرایی، تقنینی، نظارتی و قضایی بر وضعیت سیاست‌گذاری، قوانین مربوطه و نحوهٔ اجرای آن‌ها.
- مطالبهٔ اصلاحات لازم از جانب تولیدگران بخش خصوصی به صورت تخصصی و منطقه‌ای برای از بین بردن موانع به صورت منطقه‌ای مثل صرفه‌جوئى در مصرف انرژى، افزایش سطح بهره‌ورى، نوسازى ماشین‌آلات (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار فعالان بخش‌هاى اقتصادى کشور ۱۳۹۰/۰۵/۲۶)
- بررسی روند واگذاری‌های اصل ۴۴ و نظارت برای جلوگیری از سوء استفاده از جانب دولت، سازمان خصوصی سازی، کمیسیون اصل ۹۰ و سازمان بازرسی کل کشور و در مسیر اهداف حرکت کردن واگذاری‌ها (تجدید نظر در مالکیت و فعالیت اقتصادى دولت با هدف ایجاد یک اقتصاد رقابتى با حضور بخش خصوصى و سرمایه‌ى بخش خصوصى در عرصه‌ى اقتصاد کشور) (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار فعالان بخش‌هاى اقتصادى کشور ۱۳۹۰/۰۵/۲۶)
- پیگیری نظارت دولت و برخورد با سوء‌استفاده‌کنندگان و فرصت‌طلبانی که تسهیلات را در غیر جای خود استفاده می‌کنند (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار فعالان بخش‌هاى اقتصادى کشور ۱۳۹۰/۰۵/۲۶) حتی می‌توان به صورت تخصصی و منطقه‌ای موارد این چنینی را کشف و به رسانه‌های گروهی یا مقامات مسئول در دولت و قوهٔ قضائیه مثل سازمان بازرسی گزارش کرد.
- بحث روی راه‌های خروج اقتصاد کشور از اقتصاد نفتی (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار فعالان بخش‌هاى اقتصادى کشور ۱۳۹۰/۰۵/۲۶) در قالب کرسی‌های آزاداندیشی و مطالبه از دولت برای فعال کردن ظرفیت‌های مبتنی بر مزیت‌های رقابتی ما مثل صنایع دستی با محوریت مطالبه از سازمان میراث فرهنگی و دست گذاشتن روی مزیت‌های رقابتی دیگر در انتخاب اولویت‌ها
- پیگیری گونه‌های مختلف سودا‌گری و دلالی در عرصه‌هایی مانند کشاورزی که موجب از بین رفتن توجیه اقتصادی تولید در این عرصه‌ها گردیده است از طریق مطالبه از نهادهای مسئول یا ورود مستقیم جهت ارائهٔ الگوهای امکان حذف دلالی با ارتباط مستقیم تولید کننده با بازار مصرف که به وسیلهٔ برگزارکنندگان اردوهای جهادی قابل پی گیری است.
پی گیری مردمی کردن اقتصاد:
- دخالت دادن مردم در اقتصاد مسئلهٔ جدی است. عرصه‌هایی که امکان دارد مردم به کار گرفته شوند، عرصه‌های وسیعی است که باید مورد ملاحظهٔ جدی قرار گیرد. و رهبری نیز به انحاء مختلف به این مسئله اشاره کرده‌اند، نظیر تأکید بر فراهم کردن زمینه‌ها، مدل‌ها، فرمول‌های علمی و قابل فهم عموم و اعتماد بخش برای مشارکت مردم، ضرورت استفادهٔ قوا از ابتکار و فکر و نیرو و انگیزهٔ مردم و نشاط جوانی جوانان ما و انجام کاری که جوان و صنعتگر و مبتکر بدانند کجا قرار می‌گیرد (۱۳۹۰/۰۷/۲۰ بیانات امام خامنه‌ای در اجتماع بزرگ مردم کرمانشاه) ضرورت بازکردن میدان‌های اقتصادی از جنب مسئولین برای ورود با اعتماد به نفس جوانان در میدان‌های علم و فناوری و اقتصاد و…. (۱۳۹۰/۰۷/۲۳ بیانات در اجتماع مردم گیلان‌غرب)، مسئولیت همگانی در تمرکز سرمایه‌گذاری در علم و فناورى و نخبه‌پرورى (۱۳۸۹/۰۷/۱۴ بیانات امام خامنه‌ای در دیدار نخبگان جوان) که خودش می‌تواند یک محور مطالبات باشد.
- سومین بخش اقتصاد در قانون اساسی ما در کنار بخش خصوصی و دولتی، بخش تعاونی است که امروز با صراحت می‌توان اعلام کرد که وجود خارجی ندارد. زمینه‌سازی تجمیع توان‌های سرمایه‌گذاری خرد و تشکیل سرمایه‌های بزرگ مبتنی بر آن بدون انحصارت گسترده و آثار سرمایه‌گذاری لجام گسیخته‌ی موردی است که جای پیگیری جدی دارد. عملکرد و وظایف وزارت تعاون و وضعیت تعاونی‌های اکثراً تعطیل شده گام مهمی در این زمینه به شمار می‌رود. مطالبهٔ برنامه‌ى جامع براى رشد بخش تعاون و ایجاد تعاونى‌هاى منطقى، معقول، قانونى، سالم و قوى. از دولت، به‌خصوص وزارت تعاون (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار فعالان بخش‌هاى اقتصادى کشور ۱۳۹۰/۰۵/۲۶)
- مطالبهٔ راه‌اندازی صندوق‌های توسعهٔ منطقه‌ای، مبتنی بر قائل شدن تسهیلات برای سرمایه‌گذاران و فراهم آوردن سرمایه‌های مردمی برای ارائهٔ تسهیلات به کارآفرینان و متخصصین بومی هر منطقه جزو این عوامل است
- مطالبه اعلام منظم پیشرفت‌ها به مردم از جانب رسانه و مسئولین برای دلسرد نشدن (بیانات امام خامنه‌ای در دیدار فعالان بخش‌هاى اقتصادى کشور ۱۳۹۰/۰۵/۲۶)
- مطالبهٔ احیا و ایجاد سازمان‌های مشارکتی مردمی با محوریت نیروهای انقلابی و بسیجی برای حل معضلات نظام و کار تخصصی مثل جهاد سازندگی و پشتیبانی مهندسی جنگ جهاد از دولت، سپاه و… و نشر تجربه‌های آن‌ها از طریق برگزاری جلسات تخصصی و کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌های فنی و علوم انسانی مربوطه مثل مدیریت و علوم اجتماعی و اقتصاد و….
- مطالبهٔ اعلام منظم نیاز‌ها و ظرفیت‌های روی زمین ماندهٔ هر استان و منطقه به صورت عمومی از جانب استانداری‌ها و فرمانداری‌ها و شهرداری‌ها و زیرمجموعه‌‌هایشان به مردم، تولید کنندگان و کارافرینان و فارغ التصحیلان دانشگاه‌ها و برداشتن موانع از سر راه آن‌ها
همین مطلب در تریبون مستضعفین، این عمار
مطالب مرتبط: پیوند میان اقتصاد مقاومتی با مطالبه گری دانشجویی
بازتاب: مبارزه – رسانه دانشجویان خط امام » از عدالت‌خواهی تا جمعیت‌خواهی!
بازتاب: تریبون مستضعفین » کدام اعتدال؟ واقع‌بینانه و عادلانه یا محافظه‌کارانه و ارتجاعی؟
بازتاب: علوم اجتماعی اسلامی ایرانی » اعتدال! کدام اعتدال؟ واقع‌بینانه و عادلانه یا محافظه‌کارانه و ارتجاعی؟
بازتاب: تریبون مستضعفین » کدام اعتدال؟ واقع‌بینانه و عادلانه یا محافظه‌کارانه و ارتجاعی?