در منطق حسینی، عدالت بر قدرت مقدم و اولی است و اساساً شرط مشروعیت قدرت و غایت آن، عدالت است و قدرت اگر بدون داشتن این شرط و بدون حرکت عینی در جهت تحقق آن باشد، مشروع نیست. برخلاف منطق اشعریمسلکها که حکومت و ولایت را مقدم بر عدالت میدانند.
بسم الله الرحمن الرحیم
اشاره: این متن در محرم ۱۳۹۵ شمسی و طی سلسله یادداشتهایی در بازخوانی سخنان امام حسین (ع) در فضای مجازی منتشر شد.
در منطق حسینی، عدالت بر قدرت مقدم و اولی است و اساساً شرط مشروعیت قدرت و غایت آن، عدالت است و قدرت اگر بدون داشتن این شرط و بدون حرکت عینی در جهت تحقق آن باشد، مشروع نیست. برخلاف منطق اشعریمسلکها که حکومت و ولایت را مقدم بر عدالت میدانند.
سخنرانی امام حسین (ع) در روز عاشورا یا به روایتی پاسخ ایشان به نامهٔ کوفیان چنین میگوید: «فَتَبّاً لَکمْ أَیتُهَا الْجَمَاعَهُ وَ تَرَحاً حِینَ اسْتَصْرَخْتُمُونَا وَلِهِینَ فَأَصْرَخْنَاکمْ مُوجِفِینَ سَلَلْتُمْ عَلَینَا سَیفاً کانَ فِی أَیمَانِنَا وَ حَشَشْتُمْ عَلَینَا نَاراً اقْتَدَحْنَاهَا عَلَی عَدُوِّنَا وَ عَدُوِّکمْ فَأَصْبَحْتُمْ إِلْباً لَفّاً عَلَی أَوْلِیائِکمْ وَ یداً لِأَعْدَائِکمْ
بِغَیرِ عَدْلٍ أَفْشَوْهُ فِیکمْ- وَ لَا لِأَمَلٍ أَصْبَحَ لَکمْ فِیهِمْ
وَ عَنْ غَیرِ حَدَثٍ کانَ مِنَّا وَ لَا رَأْی تَفَیلَ عَنَّا فَهَلَّا لَکمُ الْوَیلَاتُ تَرَکتُمُونَا وَ السَّیفُ مَشِیمٌ وَ الْجَأْشُ طَامِنٌ وَ الرَّأْی لَمْ یسْتَحْصَفْ وَ لَکنِ اسْتَسْرَعْتُمْ إِلَیهَا کتَطَایرِ الدَّبَی وَ تَدَاعَیتُمْ عَنْهَا کتَدَاعِی الْفَرَاشِ.
ای جماعت هلاک شوید و اندوهگین باشید (از غصه بمیرید) هنگامیکه از ما با اشتیاق کمک خواستید و ما بهسرعت به داد شما رسیدیم؛ آنگاه شمشیری را که در دستان ما بود بر روی ما کشیدید و آتشی را که ما بر ضد دشمن ما و شما روشن کرده بودیم، بر ضد ما افروختید. صفبندی واحدی و مجتمعی علیه دوستان و دست دشمنان خود شدید.
بدون اینکه آنان در شما عدالتگستری کرده باشند و شما امیدی به آنان داشته باشید!
بدون اینکه چیزی (خطایی) از ما سر زده باشد و نظر ضعیفی داده باشیم. پس وای بر شما! ما را رها کردید، درحالیکه شمشیر در غلاف و قلب آرام است (اتفاقی نیفتاده است) و نظر برنگشته است. ولی شما بهمانند پرواز دستهٔ ملخها بهسمت آنها شتافتید و مانند پروانهای (که به شمع میخورد) فروافتادید»[۱].
چنانکه رهبری خطاب به مسئولین جناحها که سرگرم استقلال/پیروزیهای سرکاری سیاسی و فکری بیجا بودند فرمودند: «مشروعیت من و شما وابسته به مبارزه با فساد، تبعیض و نیز عدالتخواهی است. این، پایهٔ مشروعیت ماست. الآن دربارهٔ مشروعیت حرفهای زیادی زده میشود، بنده هم از این حرفها بلدم؛ اما حقیقت قضیه این است که اگر ما دنبال عدالت نباشیم، حقیقتاً من که اینجا نشستهام، وجودم نامشروع خواهد بود؛ یعنی هرچه اختیاردارم و هرچه تصرّف کنم، تصرّف نامشروع خواهد بود؛ دیگران هم همینطور. ما برای عدالت و رفع تبعیض آمدهایم»[۲].
«ما اگر دنبال عدالت اجتماعی نباشیم، وجود ما پوچ و بیهوده است و جمهوری اسلامی معنی ندارد»[۳].
همین است که احمد متوسلیان در جواب کسانی که متعرض او میشدند که امام از بنیصدر حمایت میکند، تو چرا در مقابل او میایستی؟ میگفت «هر کس عدالت ندارد، ولایت ندارد».
عدالتطلبی در اسلام شیعی، نظام دینی و حکومت ولایی، یک بازی سیاسی و انتخاباتی و… نیست، ملاک اصلی مشروعیت حکومت و مسئولین لایههای مختلف حکومت است.
[۱] تحف العقول: ۲۴۱-۲۴۰.
[۲] بیانات در دیدار هیئت دولت ۱۳۸۲/۰۶/۰۵.
[۳] ۶/۸/۱۳۸۳.
همین مطلب در کانال جمهوری
نقد این مطلب در مهرنیوز و فرهنگنیوز
One Response to در منطق حسینی عدالت مقدم بر قدرت است.